Đọc sách là một trong những cách cơ bản giúp chúng ta tiếp thu kiến thức, mở rộng vốn từ vựng và khả năng hiểu, từ đó trở nên hiểu biết hơn. Từ khi còn nhỏ, cha mẹ đã đọc sách cho trẻ, rồi đến mẫu giáo, và cứ thế tiếp tục, đọc sách gần như trở thành việc mà ai cũng làm mỗi ngày. Chúng ta không còn để ý đến việc này nữa, nó gần như là điều hiển nhiên. Giống như khi bạn đang đọc blog này. Tuy nhiên, việc duy trì sự tập trung khi đọc một quyển sách lại không hề dễ dàng. Trước khi bắt đầu, hãy cùng điểm qua một số thống kê đáng báo động. Theo Statistia, thời gian đọc trung bình của người dưới 75 tuổi tại Hoa Kỳ chỉ là 16,8 phút mỗi ngày. Với nhóm trên 75 tuổi, con số này tăng lên 40 phút mỗi ngày. Và những số liệu này được ghi nhận vào giai đoạn cao điểm của Covid, khi thời gian đọc còn tăng hơn bình thường. Vậy nếu các yếu tố gây xao nhãng là lý do khiến bạn không thể tập trung đọc, làm thế nào để loại bỏ chúng và tránh để đầu óc bay nhảy sang bữa ăn tiếp theo, bài tập còn dang dở hay thậm chí là một cuốn sách khác? Dù bạn đang cố gắng đọc giáo trình cho việc học hay đơn giản chỉ đọc để giải trí, học cách tập trung khi đọc sẽ giúp bạn tận dụng tốt nhất khoảng thời gian dành cho tài liệu trước mặt. Dưới đây là một vài mẹo giúp bạn cải thiện sự tập trung khi đọc để có thể tận dụng tối đa từng trang sách.
Đặt mục tiêu thực tế
Hãy bắt đầu bằng việc tự đặt ra những mục tiêu hợp lý cho mình. Quyết định mỗi ngày bạn muốn đọc bao nhiêu và cố gắng bám sát mục tiêu đó. Cho phép bản thân nghỉ giải lao khi cần, nhưng đừng để việc nghỉ ngắt quãng làm bạn chậm tiến độ quá nhiều. Có một kế hoạch rõ ràng sẽ giúp bạn giữ vững động lực và duy trì tiến độ.
Tạo không gian phù hợp
Việc tạo ra một môi trường phù hợp để tập trung mà không khiến bạn buồn ngủ hoặc uể oải cũng rất quan trọng. Hãy đảm bảo có đủ ánh sáng và thông gió tự nhiên để không khí luôn thoáng đãng, giúp bạn tỉnh táo. Nếu có thể, hãy tìm đến những nơi yên tĩnh như quán cà phê hoặc thư viện, nơi ít bị tác động từ bên ngoài. Chuẩn bị kỹ trước khi bắt đầu đọc là yếu tố then chốt; hãy cố gắng ngủ đủ giấc mỗi đêm để duy trì năng lượng suốt cả ngày. Hạn chế lướt mạng xã hội vì đây là thứ rất dễ khiến bạn mất tập trung, đặc biệt khi phải đọc tài liệu học tập hoặc các bài nghiên cứu quan trọng trong thời gian dài.
Nhận diện các yếu tố gây xao nhãng
Trước hết, việc giảm thiểu xao nhãng sẽ giúp bạn dễ tập trung hơn khi đọc sách. Một cách khác để duy trì sự tập trung là chủ động nhận diện và loại bỏ các yếu tố gây phân tâm. Hãy đảm bảo bạn có một không gian yên tĩnh, hạn chế bị làm phiền để đọc, cũng như một môi trường phù hợp. Ví dụ, nếu bạn dễ bị phân tâm bởi tiếng ồn, hãy chọn nơi học không có các âm thanh nền như nhạc hay tivi. Một cách khác là thử nghe sách nói. Việc đeo tai nghe nghe audiobook trong lúc đọc có thể giúp bạn tập trung hơn bằng cách buộc mình theo kịp giọng đọc, thậm chí còn hiệu quả hơn là chỉ đọc bằng mắt. Hãy vừa nghe vừa đọc song song. Cách này cũng rất phù hợp với người lớn tuổi mới làm quen với sách nói mà vẫn muốn cảm giác mình đang “đọc” sách. Tắt thông báo trên điện thoại hoặc những thiết bị khác có thể kéo bạn ra khỏi cuốn sách hay tài liệu đang đọc. Tiếng ồn xung quanh cũng cần được lưu ý vì nó có thể lấy mất khoảng thời gian quý giá dành cho việc tập trung. Nếu tiếng ồn môi trường khiến bạn xao nhãng, hãy đầu tư tai nghe chống ồn hoặc nghe nhạc không lời, âm thanh thiên nhiên khi đọc. Điều này sẽ giúp loại bỏ những âm thanh khó chịu và giữ cho bạn tập trung hơn. Thử chế độ tu sĩ (monk mode). Vậy monk mode là gì? Chế độ tu sĩ đã trở nên phổ biến vài năm gần đây và được nhiều CEO & doanh nhân áp dụng để tăng cường tập trung và hoàn thành công việc. Rất có thể chế độ này cũng sẽ giúp ích cho việc tập trung đọc sách. Khái niệm dành riêng một khoảng thời gian cố định chỉ để làm một việc đã tồn tại từ nhiều thập kỷ trước, nhưng chỉ thực sự lan rộng khi TikTok trở nên thịnh hành. Nếu tò mò về monk mode, bạn có thể tải thử ứng dụng này. Đối với những người mắc chứng rối loạn tăng động giảm chú ý (ADD hoặc ADHD), việc đọc đi đọc lại một đoạn nhiều lần và nghỉ giải lao thường xuyên có thể hữu ích để duy trì sự tập trung khi đọc.
Sắp xếp khoa học
Sắp xếp tài liệu một cách khoa học sẽ giúp bạn duy trì tiến độ và tránh phải đoán già đoán non không cần thiết. Đảm bảo bạn đọc theo một trình tự hợp lý, chẳng hạn từ trái qua phải, hoặc từ trên xuống dưới. Hãy dùng thẻ đánh dấu hoặc ghi chú lề để ghi lại các ý quan trọng. Nếu gặp đoạn khó hiểu, hãy dành thêm thời gian đọc kỹ hơn và chắc chắn rằng bạn thật sự nắm được nội dung trước khi chuyển sang phần tiếp theo.
Tự thưởng cho bản thân. Nghỉ giải lao.
Cuối cùng, hãy tự thưởng cho bản thân sau một khoảng thời gian đọc hoặc sau khi hoàn thành những cột mốc đã đề ra. Hãy nghỉ giải lao đều đặn trong quá trình đọc. Bạn rất dễ bị quá tải, đặc biệt khi phải đọc các chủ đề phức tạp. Nghỉ khoảng một phút mỗi 10–15 phút sẽ giúp bạn nạp lại năng lượng và lấy lại sự tập trung cho phần tiếp theo. Khi áp dụng những mẹo này, bạn sẽ dễ dàng tập trung hơn khi đọc, nâng cao hiệu quả và tận hưởng các lợi ích như mở rộng kiến thức, cải thiện kỹ năng ngôn ngữ và khả năng hiểu. Với sự luyện tập và kiên trì, bạn có thể tận dụng tối đa thời gian đọc và trở thành một người đọc tốt hơn. Kỷ luật luôn là phần khó, nhưng chỉ cần bạn duy trì, nó sẽ dần được hình thành. Với người mắc chứng rối loạn tăng động giảm chú ý (ADD hoặc ADHD), đọc đi đọc lại một đoạn nhiều lần, nghỉ giải lao thường xuyên có thể giúp duy trì sự tập trung. Đặt mục tiêu rõ ràng trước mỗi buổi đọc cũng giúp bạn theo dõi tiến trình và tập trung vào những ý chính cần nắm. Bên cạnh đó, ghi chú trong lúc đọc sẽ hỗ trợ việc nắm bắt và ghi nhớ thông tin, hạn chế phải đọc lại do chưa hiểu kỹ hoặc mau quên.
Với những mẹo trên, cùng việc áp dụng các thói quen tốt như kỹ thuật Pomodoro, chế độ tu sĩ và quản lý thời gian hợp lý, việc tập trung khi đọc sẽ dần trở nên nhẹ nhàng và tự nhiên hơn theo thời gian!
