Xin chào, tôi là Cliff Weitzman.

Tôi mắc chứng khó đọc.

Tôi được chẩn đoán vào lớp 3. Đó là ngày tuyệt vời nhất trong cuộc đời tôi.

Trước đó, tôi thường làm như thể mình đang đọc sách ở trường tiểu học.

Tôi ngồi với cuốn sách mở trước mặt, đưa ngón tay lần theo từng dòng chữ để mọi người (bố mẹ, thầy cô, bạn bè, anh chị em) không nghĩ tôi ngu ngốc hoặc lười biếng.

Các tiết đọc nối tiếp nhau thật đáng sợ.

Từng đứa trẻ một sẽ lần lượt đọc. Và đến gần lượt tôi.

Tay tôi bắt đầu toát mồ hôi.

Tôi canh thời gian cho chuẩn. Và ngay trước khi đến lượt mình…

Tôi lẻn vào nhà vệ sinh trốn.

Lần nào tôi cũng làm vậy.

Chắc ai cũng tưởng tôi có vấn đề về bàng quang. Thà thế còn hơn để họ nghĩ tôi là thằng ngốc.

Điều khiến tôi đau lòng nhất là chuyện với bố tôi. Ông là người hùng của tôi.

Là người mà tôi mơ sẽ trở thành khi lớn lên.

Ai cũng yêu quý ông. TÔI cũng vậy. Tôi luôn muốn ông tự hào về mình.

“Cliff, sao con lười vậy? Con không muốn học đọc à?”

“CON MUỐN CHỨ! BỐ KHÔNG THẤY LÀ CON ĐANG CỐ HẾT SỨC SAO?!” Tôi bật lại, nước mắt trào ra trên mặt.

“Không, bố không thấy. Ngày nào bố cũng dành 2 tiếng dạy con đọc. Bố đã mua đủ mọi chương trình. Đừng cựa quậy nữa, tập trung đi, chỉ một lần thôi.”

“TẬP TRUNG Á? Lúc nào con chẳng đang tập trung.”

“Không phải đâu. Con chẳng quan tâm. Ngay cả em gái con 6 tuổi đã biết đọc.”

“VÌ CON DẠY EM MÀ! Con không muốn nó cũng phải trải qua chuyện này.

Con biết hết các quy tắc. Tất tần tật. Nhưng cứ áp dụng là... chẳng ăn thua.”

Tôi từng ước ao mình có thể đọc được.

Hồi nhỏ, tôi muốn làm Tổng thống, nhà khoa học và ngôi sao nhạc pop.

Tôi biết để trở thành người mình muốn, tôi phải biết đọc.

Vì vậy, tôi ôm một cuốn sách dưới cánh tay đi khắp nơi và tưởng tượng một ngày nào đó mình sẽ đọc được nó.

Cuốn sách tôi khao khát đọc nhất là Harry Potter.

Nhưng sau lần thứ 20 bị thủ thư đánh thức khi đang ngủ gật ở trang thứ ba, tôi đã bỏ cuộc.

May mắn thay, bố tôi không bỏ cuộc với tôi. Ông chưa từng từ bỏ tôi. Chưa bao giờ.

Bố tôi đã làm việc rất vất vả khi chúng tôi còn nhỏ. Ông hầu như chẳng mấy khi có thời gian ăn tối cùng gia đình.

Nhưng vì chuyện này mà ông sẽ về nhà sớm:

Ông ngồi trên giường tôi. Và bằng giọng nói chậm rãi, trầm ấm, ông đọc Harry Potter cho tôi nghe. Mỗi lần nghe, mắt tôi lại sáng rực. Tôi trân trọng khoảng thời gian đó vô cùng.

Khi bố tôi không kịp về nhà, ông sẽ ghi âm mình đọc Harry Potter vào băng cassette. Tôi nghe băng rồi ngủ thiếp đi. Lặp đi lặp lại, nghe giọng nói của bố mình.

Tôi còn may mắn gấp đôi vì có mẹ tôi (hay còn gọi là mẹ Gấu). Bà rất quan tâm và cực kỳ giỏi khoản tìm hiểu, nghiên cứu.

Một ngày nọ, có thể là sau lần tìm kiếm thứ 1000 hoặc trong 100 cuốn sách bà đọc về chủ đề này, mẹ biết về “chứng khó đọc” và nghĩ có thể tôi mắc chứng đó. Bà đưa tôi đi kiểm tra. Hóa ra đó chính xác là những gì tôi mắc phải. Thêm cả ADD.

Khi biết mình bị khó đọc, tôi đã thở phào nhẹ nhõm sâu nhất mà một đứa trẻ 9 tuổi từng có. “Cuối cùng!” Tôi nghĩ, “Mình không bị hỏng, không ngu và chắc chắn KHÔNG PHẢI LƯỜI!”

“Tuyệt,” tôi nghĩ, “giờ đã biết bệnh tên gì rồi, chỉ cần sửa nó thôi!”

Với tôi, đọc một câu tốn nhiều năng lượng và chất xám chẳng khác gì người khác phải giải một phép chia bốn chữ số trong đầu. 462/7=…

Đọc xong một đoạn là tôi kiệt sức (tương đương 10 phép chia liên tiếp),

Còn một chương? Một chương giống như phải giải 300 phép chia bốn chữ số liên tiếp trong đầu vậy.

Không có chuyện “Đọc hết một chương” đâu, dù có vắt kiệt toàn bộ năng lượng tôi cũng ngủ gật hoặc bắt đầu mắc lỗi (không hiểu gì) khi tới cuối chương. Não tôi quá tải.

Nhưng nghe thì không tốn nhiều sức như việc tự giải mã chữ viết.

Bố tôi tìm được bản audiobook Harry Potter và Hòn Đá Phù Thủy, do Jim Dale đọc. Ông mang về cho tôi.

Tôi nghe đi nghe lại liền 22 lần.

Ba trang đầu tôi từng ngủ gục trong thư viện? Giờ tôi đã thuộc lòng. Cùng với toàn bộ chương đầu của sách. Sau 13 năm.

Tôi không ngừng nghe. Tôi nghe hết mọi cuốn trong bộ đó. Rồi đến Narnia, Chúa tể những chiếc nhẫn, Trò chơi vương quyền, Trụ cột Trái đất, Suối nguồn.

Tôi chưa bao giờ ngừng nghe sách nói.

Trước đây tôi như phải kéo lê một tảng đá nặng 20 tấn phía sau, kéo tôi tụt lại và không thể trở thành người mình mong muốn. Mỗi câu tôi đọc như mất cả đời. Còn giờ tôi đã có đôi cánh.

Tôi bắt đầu tăng tốc độ nghe, từ 1x lên 1,25x, 1,5x, 2x rồi 2,5x. Vì quá trình tăng dần dần, tôi kịp thích nghi và vẫn nhớ được mọi từ.

Tôi nghe sách khi đạp xe tới trường. Khi chờ mẹ đón sau giờ tập luyện. Trước khi đi ngủ mỗi tối. Khi dọn phòng hoặc đi bộ ngoài trời. Thậm chí cả khi trong nhà vệ sinh.

Tôi bắt đầu hoàn thành 2 cuốn sách nói mỗi tuần. 100 cuốn một năm. Suốt 12 năm tôi đã giữ tốc độ đó. Việc này không hề tốn sức, mà thực sự là phần tuyệt vời nhất mỗi ngày của tôi.

Không phải sách nào ở trường cũng có bản audiobook. Cuốn sách hè tôi được giao là “Marly and Me” và nó không có bản nói. Thế là mùa hè trước khi vào cấp ba, tôi lại ngồi bên mẹ trên giường và bà đọc “Marly and Me” cho tôi nghe.

Tôi học lớp giáo dục đặc biệt một tiết mỗi ngày trong suốt những năm trung học.

Tôi đã tự mình thử nghiệm nhiều phương pháp. Và bắt đầu áp dụng công nghệ theo cách chẳng thầy giáo đặc biệt nào dạy tôi được. Tôi tự chịu trách nhiệm cho các giải pháp và việc học của mình. Tôi chủ động nhờ giúp đỡ và tìm ra cách học phù hợp nhất với bản thân.

Tôi cũng đã học gần như tất cả các lớp AP và Honors mà trường tôi có, đạt điểm GPA trên 4.0, và tự mình đối mặt với những cuộc chiến với ban giám hiệu và giáo viên, những người cho rằng chứng khó đọc là “huyền thoại”. Sau này tôi sẽ chia sẻ kỹ hơn về các công cụ tôi dùng trong suốt thời gian đó và cách tôi làm được điều đó.

Tôi cũng gặp được những thầy cô tuyệt vời, luôn ủng hộ tôi hết mình.

Nhờ chăm chỉ (và thuyết phục rất nhiều thầy cô cho tôi ngoại lệ), tôi đã được nhận vào Đại học Brown. Nhưng lại có một vấn đề… Tôi không thể đọc cuốn sách hè đầu vào – vì sách đó không có bản audiobook.

Tương tự, hầu hết sách giáo khoa, tài liệu phát, PDF, email và các trang Wikipedia cần đọc ở trường đều không có bản sách nói.

Vì vậy, tôi lại ngồi cùng mẹ trên giường. Bà đọc sách hè đại học cho tôi nghe. Nhưng mẹ tôi còn phải đi làm nên không có thời gian đọc hết cuốn sách cho tôi.

Đến tối trước ngày lên máy bay đến Brown, bắt đầu học đại học, tôi mới chỉ đọc được 2/3 cuốn sách.

Không còn cách nào khác, tôi đã chỉnh sửa một hệ thống máy tính chuyển văn bản thành giọng nói cũ để đọc phần còn lại qua đêm vào iPhone và nghe nó trên máy bay.

Và nó hiệu quả!

Tôi tự học lập trình lúc rảnh (sẽ nói thêm về việc tôi làm điều đó như thế nào dù mắc chứng khó đọc ở những phần sau của sách) và tiếp tục cải tiến phần mềm này.

Tôi đã dành 4 năm đại học tiếp theo để hoàn thiện hệ thống này. Thay vì phải cày cuốc sách giáo khoa trong khi mình bị trói chặt vào bàn – tôi chỉ cần chụp nhanh 15 bức ảnh rồi nghe sách lúc ăn sáng hoặc trượt ván tới lớp.

Tôi nghe hơn 100 trang sách được giao mỗi tuần cho lớp trong khi ngồi trên tàu hoặc xe buýt đến hackathon. Nhiều khi, tôi có cảm giác mình là người duy nhất trong lớp đọc đủ tài liệu.

Ngày nay, hàng triệu người có thể học tập và tham gia vào xã hội nhờ có Speechify.

Hãy nhớ, trên hết tất cả, sứ mệnh của bạn là trở thành người mà ngày xưa, trong lúc lớn lên, bạn đã rất cần. Ít nhất, đó là điều tôi nghĩ.

Thân ái ❤

Cliff Weitzman